QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, PHÁT TRIÊN

 I. Thông tin chung

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Yên Bái được thành lập theo Quyết định số 1515/QĐ-UBND ngày 27/7/2016 của UBND tỉnh Yên Bái trên cơ sở hợp nhất 4 đơn vị: Trung tâm Y tế dự phòng, Trung tâm Phòng, chống bệnh xã hội, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 10/8/2016.

Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Yên Bái được thành lập tháng 9/1964 với tên gọi đầu tiên là Trạm Vệ sinh phòng dịch tỉnh Yên Bái. Đến tháng 9/1976 sau khi sáp nhập tỉnh, Trạm Vệ sinh phòng dịch 3 tỉnh được sáp nhập và mang tên Trạm Vệ sinh phòng dịch tỉnh Hoàng Liên Sơn. Lúc này Trạm Mắt được thành lập, tách ra từ Tổ mắt học đường của Trạm Vệ sinh phòng dịch. Ngày 12/8/1991, Trạm Vệ sinh phòng dịch tỉnh Hoàng Liên Sơn đổi tên thành Trung tâm Y học dự phòng tỉnh Hoàng Liên Sơn.

Tháng 10/1991, sau khi tách tỉnh gọi là Trung tâm Y học dự phòng tỉnh Yên Bái. Tháng 7/1995, Trung tâm Y học dự phòng tỉnh Yên Bái được đổi tên thành Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Yên Bái. Tháng 3/2007, tách riêng Khoa Phòng, chống HIV/AIDS của Trung tâm Y tế dự phòng thành lập Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS. Tháng 01/2010, chuyển giao chức năng, nhiệm vụ về quản lý, thực hiện an toàn vệ sinh thực phẩm cho Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm. Tháng 04/2014 sáp nhập Trung tâm Phòng, chống Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng vào Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Yên Bái.

Trung tâm Phòng, chống Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng tiền thân là Đội chống sốt rét lưu động được hình thành từ năm 1959. Sau đó được đổi tên thành Trạm Tiêu diệt sốt rét Yên Bái cho đến năm 1976. Sau khi sáp nhập tỉnh đổi tên thành Trạm Sốt rét tỉnh Hoàng Liên Sơn theo Quyết định số 1390/QĐTC ngày 09/9/1976 của UBND tỉnh Hoàng Liên Sơn. Năm 1988 đổi tên thành Trạm Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng tỉnh Hoàng Liên Sơn theo Quyết định số 489/QĐ-UB ngày 29/10/1988 của UBND tỉnh Hoàng Liên Sơn. Năm 1991, sau khi tách tỉnh gọi là Trạm Phòng, chống Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng tỉnh Yên Bái. Năm 2001 đổi tên thành Trung tâm Phòng, chống sốt rét tỉnh Yên Bái theo Quyết định số 56/2001/QĐ-UB ngày 30/01/2001 của UBND tỉnh Yên Bái. Năm 2007 đổi tên thành Trung tâm Phòng, chống Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng tỉnh Yên Bái cho đến khi sáp nhập vào Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Yên Bái năm 2014.

Trung tâm Phòng, chống bệnh xã hội được thành lập tháng 10/1999 trên cơ sở sáp nhập 3 trạm chuyên khoa là: Trạm Chống lao, Trạm Mắt và Trung tâm Da liễu chống phong theo Quyết định số 164/1999/QĐ-UB ngày 05/7/1999 của UBND tỉnh Yên Bái. Trước đó, Trung tâm Da liễu gọi là Trạm Da liễu, đến năm 1990 sáp nhập Khu Điều trị phong Chấn Thịnh, Văn Chấn với Trạm Da liễu theo Quyết định 02/QĐTC ngày 03/01/1990 của UBND tỉnh Hoàng Liên Sơn. Tháng 9/2010, tách Khoa Lao của Trung tâm Phòng, chống bệnh xã hội cùng với Khoa Lao của Bệnh viện đa khoa tỉnh để thành lập Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh Yên Bái.

Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS được thành lập tháng 3/2007 trên cơ sở tách Khoa Phòng, chống HIV/AIDS của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Yên Bái.

Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe được thành lập theo Quyết định số 55/2001/QĐ-UB ngày 30/01/2001 của UBND tỉnh Yên Bái. Trước đó là một mảng truyền thông thuộc phòng Nghiệp vụ Y trực thuộc Sở Y tế tỉnh Yên Bái.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật hiện có 02 phòng chức năng, gồm: Tổ chức - Hành chính; Kế hoạch - Tài chính; 10 khoa chuyên môn, 01 cơ sở gồm: Phòng, chống bệnh truyền nhiễm; Dinh dưỡng - Phòng, chống bệnh không lây nhiễm; Bệnh nghề nghiệp; Sức khoẻ môi trường - Y tế trường học; Ký sinh trùng - Côn trùng; Xét nghiệm - Chẩn đoán hình ảnh - Thăm dò chức năng; Phòng, chống HIV/AIDS; Phong- Mắt - Da liễu; Truyền thông - Giáo dục sức khỏe; Phòng khám đa khoa và  Cơ sở Điều trị nghiện chất

Trung tâm có tổng số 124 cán bộ, trong đó cán bộ có trình độ sau đại học 22 cán bộ (BSCKII 3 cán bộ; thạc sỹ, BSCKI 19 cán bộ), đại học 80 cán bộ (bác sỹ 32 cán bộ), cao đẳng 02 cán bộ, trung cấp 15 cán bộ, trình độ khác 05 cán bộ.

II. Chức năng, nhiệm vụ

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh có chức năng chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn, kỹ thuật về y tế dự phòng; phòng, chống bệnh xã hội; phòng, chống HIV/AIDS; truyền thông - giáo dục sức khỏe trên địa bàn tỉnh và tổ chức thực hiện các dịch vụ công về y tế theo quy định của pháp luật.

III. Một số kết quả nổi bật

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Yên Bái có bề dày lịch sử, các giai đoạn phát triển gắn liền với lịch sử phát triển của ngành Y tế tỉnh Yên Bái. Các kết quả nổi bật của Trung tâm là các thành tựu của tất cả các đơn vị y tế dự phòng trên địa bàn tỉnh.

Trung tâm Y tế dự phòng có nhiệm vụ chính là phòng, chống dịch bệnh, tiêm chủng, tuyên truyền vệ sinh phòng bệnh cho nhân dân. Các bệnh truyền nhiễm phổ biến, nguy hiểm như ho gà, bạch hầu, uốn ván, lao, sởi, bại liệt trước kia đã từng cướp đi tính mạng của hàng trăm trẻ em mỗi năm, nay đã được đẩy lùi nhờ triển khai hiệu quả Chương trình Tiêm chủng mở rộng. Năm 2005, triển khai thành công kỹ thuật sinh học phân tử (PCR) chẩn đoán nhanh và chính xác vi rút gây bệnh. Đạt Chuẩn quốc gia Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh năm 2011. Xây dựng phòng xét nghiệm đạt Chuẩn ISO/IEC 17025:2005 năm 2012.

Trung tâm Phòng, chống Sốt rét -  Ký sinh trùng - Côn trùng với nhiệm vụ trọng tâm là phòng, chống dịch sốt rét. Từ chỗ Yên Bái là vùng có sốt rét lưu hành nặng, đến năm 2000 tỉnh Yên Bái đã hoàn thành xuất sắc mục tiêu của Chương trình Phòng chống sốt rét quốc gia. Năm 2019, Yên Bái là 1 trong 25 tỉnh đầu tiên của cả nước hoàn thành hồ sơ đề nghị công nhận tỉnh loại trừ sốt rét.

Trung tâm Phòng, chống bệnh xã hội đã ghi dấu ấn trong việc đẩy lùi bệnh mắt hột. Bệnh đã có thời kỳ lây lan thành dịch ở nước ta nói chung và ở tỉnh Yên Bái nói riêng. Đặc biệt ở những vùng có điều kiện vệ sinh kém. Giai đoạn này Trung tâm đã triển khai tích cực các hoạt động tuyên truyền, giám sát, điều trị góp phần triệt tiêu bệnh mắt hột, giảm tỷ lệ mù lòa do các bệnh về mắt trong cộng đồng. Thời kỳ đó, bệnh lậu, giang mai lưu hành khá phổ biến, các chương trình phòng, chống được triển khai tích cực, bệnh từng bước được đẩy lùi.

Năm 1997, tỉnh Yên Bái phát hiện bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS đầu tiên. Giai đoạn đầu nhiệm vụ này do Trung tâm Y tế dự phòng đảm nhiệm. 10 năm sau, Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS ra đời với các hoạt động can thiệp giảm tác hại, chống phân biệt kỳ thị, thành lập các câu lạc bộ người nhiễm, thiết lập mạng lưới các đồng đẳng viên, phát triển hệ thống giám sát, tuyên truyền nhằm kiềm chế sự gia tăng. Đến nay, số người nhiễm mới HIV đã giảm đáng kể. Năm 2019 là năm đầu tiên chuyển đổi sang chi trả thuốc kháng vi rút từ nguồn bảo hiểm y tế nhằm chấm dứt sự phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn kinh phí tài trợ của các tổ chức Quốc tế cho điều trị HIV. Bên cạnh đó, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone được triển khai tại Yên Bái từ tháng 11/2013, đến nay đã duy trì tham gia cho trên 1.000 người nghiện, đóng góp tích cực trong giảm chi phí của gia đình và gánh nặng cho xã hội, giảm lây nhiễm HIV.

Gần 20 năm qua, Khoa Truyền thông - Giáo dục sức khỏe luôn khẳng định được vai trò là đầu mối kết nối giữa ngành Y tế với các cơ quan truyền thông, chính quyền và nhân dân. Thực hiện các ấn phẩm: Bản tin Sức khỏe Yên Bái định kỳ 1 tháng 1 số, website Sở Y tế được cập nhật hàng ngày, phóng sự phối hợp với Đài PT-TH tỉnh, tin, bài trên Báo Yên Bái, Báo Sức khỏe và Đời sống đã truyền tải những kiến thức chăm sóc và bảo vệ sức khỏe đến với người dân. Công tác định hướng, chỉ đạo công tác truyền thông cho tuyến dưới luôn là nhiệm vụ được Trung tâm thực hiện tốt.

Sau hơn 5 năm kể từ khi sáp nhập thành Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, tình hình dịch bệnh ổn định, không có dịch lớn xảy ra, tiêm chủng mở rộng hàng năm đều đạt và vượt chỉ tiêu. Đẩy mạnh truyền thông thay đổi hành vi vệ sinh của người dân, đã có 11 xã đạt tiêu chí vệ sinh toàn xã được UBND tỉnh ra quyết định công nhận. Phát triển thêm các kỹ thuật mới như Realtime PCR, sắc ký lỏng hiệu năng cao, sắc ký khí khối phổ, sắc ký lỏng khối phổ, duy trì và mở rộng thêm các chỉ tiêu đạt Chuẩn ISO phòng xét nghiệm. Năm 2020 Trung tâm Kiểm soát bệnh tật được Bộ Y tế ra Quyết định phòng xét nghiệm đủ năng lực chẩn đoán SARS-CoV-2 (COVID-19), là bước tiến lớn đáp ứng công tác phòng chống dịch bệnh COVID-19 trong tình hình mới.

IV. Thành tích đạt được

1. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Yên Bái

- Cờ thi đua của Bộ Y tế: năm 2017

- Bằng khen Bộ Y tế tặng: năm 2016; 2018; 2019

- Cờ thi đua của UBND tỉnh Yên Bái: năm 2019

2. Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Yên Bái

- Huân chương Lao động hạng Nhì: năm 2014

- Huân chương Lao động hạng Ba: năm 2006

- Cờ thi đua của Chính phủ: năm 2002; 2016

- Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ: năm 2015

- Cờ thi đua của Bộ Y tế: năm 2005; 2007; 2009; 2011; 2013

- Bằng khen của Bộ Y tế: năm 1994; 1995; 1996; 1997; 1999; 2000; 2001; 2004; 2006; giai đoạn 2006 - 2013; 2007; 2008; 2009; 2011; 2012; 2013

- Cờ thi đua của UBND tỉnh Yên Bái: năm 2016

- Bằng khen của UBND tỉnh Yên Bái: năm 1995;1996;1998; 2003; 2008; 2012; 2015

3. Trung tâm Phòng, chống Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng tỉnh Yên Bái

- Huân chương Lao động hạng Ba: năm 2008

- Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ: năm 2001; 2007

- Bằng khen của Bộ Y tế: năm 2002; 2003; 2004; 2005; 2006

- Bằng khen của UBND tỉnh Yên Bái: năm 2003

4. Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Yên Bái

- Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ: năm 2015

- Cờ thi đua của Bộ Y tế: năm 2013

- Bằng khen của Bộ Y tế: năm 2010; 2012

- Bằng khen của UBND tỉnh Yên Bái: năm 2012

5. Trung tâm Phòng, chống bệnh xã hội tỉnh Yên Bái

- Huân chương Lao động hạng Ba: năm 2006

- Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ: năm 2003

- Cờ thi đua của Bộ Y tế: năm 2012; 2013

- Bằng khen của Bộ Y tế: năm 2007; 2008; 2009

- Cờ thi đua của UBND tỉnh Yên Bái: năm 2003

- Bằng khen của UBND tỉnh Yên Bái: năm 2010; 2014; 2015

 6. Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe tỉnh Yên Bái

- Cờ thi đua của Bộ Y tế: năm 2013

- Bằng khen của Bộ Y tế: năm 2003; 2006; 2007; 2008; 2010

- Cờ thi đua của UBND tỉnh Yên Bái: năm 2008

- Bằng khen của UBND tỉnh Yên Bái: năm 2005; 2009; 2010; 2013

V. Lãnh đạo tiền nhiệm

1. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Yên Bái

Cấp Phó

 CN Nguyễn Thanh Thế (2016 - 2017)

2. Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Yên Bái

Cấp Trưởng

- YS Lê Minh - Phụ trách Trạm Vệ sinh phòng dịch tỉnh Yên Bái (1964 - 1966)

- YS Phùng Hữu Bật - Phụ trách Trạm Vệ sinh phòng dịch tỉnh Yên Bái (1966 - 1968)

- BS Nguyễn Tiến Dũng - Phó Trưởng trạm, Phụ trách Trạm Vệ sinh phòng dịch tỉnh Yên Bái (1968 - 1975)

- BS Vũ Ngọc Thụ (1976 - 1982)

- BS Phạm Liêm - Phó Trưởng trạm, Phụ trách Trạm Vệ sinh phòng dịch Hoàng Liên Sơn (1982 - 1986)

- BSCKII Đỗ Huy Hoàng (1986 - 1998)

- ThS, BS Trần Viết Thắng (1998 - 2013)

- ThS, BS Lê Thị Hồng Vân (2013 - 2016)

Cấp Phó

- YS Dương Minh Hạnh (1976 - 1978)

- BSCKI Lê Thị Quý (1989 - 2004)

- BSCKI Phạm Thị Chính Tâm (2001 - 2012)

- BSCKI Phan Duy Tiêu (2001 - 2007)

- ThS, BS Nguyễn Trọng Phú (2014 - 2016)

- BSCKI Hà Minh Thư (2014 - 2016)

- BSCKII Phạm Văn Thành (2006 - 2016)

 3. Trung tâm Phòng, chống Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng tỉnh Yên Bái

Cấp Trưởng

- YS Bùi Công Lương - Trưởng trạm Tiêu diệt sốt rét tỉnh Yên Bái cũ trước năm 1974

- YS Lương Văn Đức - Quyền Trưởng trạm Tiêu diệt sốt rét tỉnh Yên Bái cũ (1974 - 1976)

- BS Nguyễn Kim Sinh (1976 - 1984)

- BS Lê Duy Sáu (1984 - 2003)

- ThS, BS Lương Bá Phú (2003 - 2008)

- BSCKI Hoàng Ngọc Thư (2008 - 2013)

Cấp Phó

- BS Hán Đình Trọng (1991 - 1994)

- BS Nguyễn Văn Minh (1992 - 1993)

- BS Nguyễn Mạnh Hiếu (1994 - 2005)

- BS Nguyễn Văn Phòng (1994 - 2003)

- ThS, BS Nguyễn Trọng Phú (2008 - 2013)

- BSCKI Hà Minh Thư (2009 - 2013)

4. Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Yên Bái

Cấp Trưởng

- BSCKI Triệu Bích An (2007 - 2013)

- BSCKII Phan Duy Tiêu (2013 - 2016)

Cấp Phó

  BSCKI Dương Tuấn Anh (2011 - 2016)

5. Trung tâm Phòng, chống bệnh xã hội tỉnh Yên Bái

Cấp Trưởng

- BSCKI Nguyễn Khắc Nguyên 

- BSCKI Nguyễn Thị Vũ 

- BSCKI Nguyễn Anh Phiếm 

- BS Nguyễn Thị Lụa - Phó Trưởng trạm Da liễu (phụ trách) 

- BSCKI Trần Văn Thu 

- BSCKI Đỗ Văn Việt 

Cấp Phó

- BSCKI Nguyễn Thị Đề (1999 - 2010)

- BSCKI Nguyễn Xuân Phương (2009 - 2012)

- BSCKI Trần Thị Phương Lan (2012 - 2016)

6. Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe tỉnh Yên Bái

Cấp Trưởng

- BSCKI Phạm Văn Thành (2001 - 2006)

- BSCKI Trần Khắc Quyền (2006 - 2015)

- CN Nguyễn Thanh Thế (2016)

Cấp Phó

- BS Lê Quang Lộc (2008 - 2010)

- BS Nguyễn Linh Chi (2013 - 2016)

Một số hình ảnh của Trung tâm:

 

 

 

 Hình ảnh Khoa chức năng: Tổ chức- Hành chính và Kế hoạch - Tài chính: