Methadone được coi là phương pháp điều trị “tiêu chuẩn vàng” đối với người nghiện các chất dạng thuốc phiện (gọi chung là nghiện). Việc điều trị nghiện bằng thuốc thay thế Methadone giúp người nghiện cải thiện sức khỏe, cuộc sống và giảm lây nhiễm HIV trong cộng đồng.

Methadone không phải là thuốc cai nghiện mà là một loại thuốc dùng điều trị thay thế một chất dạng thuốc phiện. Methadone có độ dung nạp ổn định, không gây hưng phấn thần kinh trung ương và không gây khoái cảm ở liều điều trị. Methadone có tác dụng trong 24 giờ nên chỉ cần sử dụng một lần trong ngày.

Điều trị nghiện bằng thuốc thay thế Methadone là phương pháp điều trị nghiện ma túy tổng hợp hiệu quả, giúp người nghiện dừng sử dụng ma túy, cải thiện tình trạng sức khỏe về thể chất, tinh thần, dinh dưỡng, có việc làm ổn định và tiến bộ hơn trong học tập, được gia đình và bạn bè đón nhận.

 Mặt khác, Methadone không gây hưng phấn ở liều điều trị, giúp người nghiện lấy lại cân bằng về trạng thái thần kinh, do đó kiểm soát được hành vi tâm lý. Khi được điều trị bằng thuốc thay thế Methadone, họ không phải chi số tiền lớn cho việc sử dụng ma túy vì vậy, giúp làm giảm tình trạng phạm tội liên quan đến ma túy.

 Phòng ngừa lây truyền dịch bệnh và tử vong: Do Methadone được sử dụng bằng đường uống, không phải tiêm chích, nên người sử dụng Methadone giảm nguy cơ dùng chung bơm kim tiêm, do vậy cũng giảm nguy cơ mắc và lây truyền các bệnh qua đường máu như: HIV, viêm gan B và C, đồng thời cũng không bị tử vong do sốc ma túy.

Bệnh nhân đến uống thuốc Methadone tại Cơ sở điều trị nghiện chất, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh
 

Điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone đã và đang áp dụng hiệu quả ở nhiều nước trên thế giới. Tỉnh Yên Bái có 8 Cơ sở điều trị Methadone. Năm 2023 số bệnh nhân điều trị Methadone là 1.125/1.100, đạt 102,3% kế hoạch, cao hơn cùng kỳ năm 2022 (1.082 bệnh nhân). Trong đó, Cơ sở điều trị nghiện chất, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh điều trị cho  403/400 bệnh nhân, đạt 100,8% kế hoạch.

Bác sĩ Vũ Xuân Thọ - Trưởng Cơ sở điều trị nghiện chất, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: "Hầu hết bệnh nhân khi mới điều trị tại cơ sở đều trong tình trạng suy sụp cả thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, chỉ qua thời gian ngắn điều trị, số bệnh nhân đang dùng liều duy trì đã từ bỏ được hêrôin, tình trạng sức khỏe biến chuyển tốt, tinh thần vui vẻ và tin tưởng vào khả năng bỏ hêrôin”. 

Anh N.T.S ở phường Hồng Hà, thành phố Yên Bái là một ví dụ. Sau khi điều trị Methadone, sức khỏe cải thiện, tinh thần cũng phấn chấn hơn. Hiện, anh S. có thể đi làm thuê kiếm tiền nuôi bản thân. Anh S cho biết: "Do mải chơi, bị đám  bạn xấu rủ rê nên tôi sử dụng ma túy từ năm 2005. Ban đầu, tôi chỉ thử cho biết nhưng sau nhiều lần sử dụng tôi đã nghiện. Trung bình mỗi ngày, tôi sử dụng ma túy khoảng 3 lần, số tiền mua ma túy khoảng 400.000 đồng/ngày. Năm 2014, biết có Cơ sở điều trị Methadone tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, được gia đình động viên, tôi đến điều trị. Sau 2 tháng điều trị, tôi không còn cảm giác thèm ma túy. Từ đó đến nay, sau mỗi tháng điều trị, xét nghiệm đều cho kết quả âm tính với ma túy”.

Dù lợi ích của việc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone là rất lớn, nhưng hiện vẫn còn một số người nghiện không tham gia uống Methadone vì mặc cảm, tự ti và sợ phân biệt đối xử, kỳ thị từ cộng đồng (như sợ nhìn thấy người quen khi đi uống thuốc…). Bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền về hiệu quả lợi ích của điều trị nghiện bằng thuốc thay thế Methadone, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thường xuyên phối hợp với các đơn vị liên quan tăng cường rà soát, lấy danh sách những người nghiện, từ đó phối hợp với gia đình vận động, tuyên truyền họ tham gia điều trị nghiện bằng thuốc thay thế Methadone; xây dựng điểm cấp phát thuốc Methadone tạo thuận lợi cho người bệnh trong quá trình điều trị.

Methadone là liệu pháp điều trị chuẩn quốc tế cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện. Để liệu pháp đạt hiệu quả cao nhất, cần có sự vào cuộc tích cực hơn nữa của cả cộng đồng, gia đình và bản thân người nghiện ma túy. Mỗi gia đình hãy quan tâm, vận động chồng, con, người thân bị nghiện các chất dạng thuốc phiện tích cực tham gia điều trị nghiện bằng thuốc thay thế Methadone.

Ngọc Diệp